Niepełnosprawni na rynku pracy

W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie odbyła się konferencja zorganizowana przez Fundację Aktywizacja, poświęcona problematyce związanej z uczestnictwem osób niepełnosprawnych w rynku pracy.
„Postaw na pracę” to projekt aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych realizowany przez Fundację Aktywizacja. Spotkanie informacyjne pt. „Postaw na pracę – otwórz się na pracowników niepełnosprawnych”, jakie odbyło się 17 czerwca br. w prudnickim PCPR, było skierowane głównie do pracodawców z terenu powiatu prudnickiego. Celem spotkania było zwiększenie świadomości pracodawców w temacie zatrudniania osób z niepełnosprawnością, promowanie i wzmacnianie pozytywnego wizerunku osób z niepełnosprawnością, jako wartościowych i dobrze wykwalifikowanych pracowników.
– Pracodawcom z terenu powiatu prudnickiego i okolic staraliśmy się przedstawić korzyści z zatrudniania osób niepełnosprawnych, uświadomić jakie mają prawa i obowiązki wobec niepełnosprawnych pracowników – mówi Jan Piotrowski z Fundacji Aktywizacja, specjalista ds. wejścia na rynek pracy.
Dodaje, że opolski oddział Fundacji realizuje projekt na terenie województw opolskiego i śląskiego: – Mamy 200 uczestników projektu, z czego ponad 70 osób ma znaleźć zatrudnienie – mówi.
Uczestnicy wydarzenia mieli także możliwość skorzystania z indywidualnych konsultacji u ekspertów: doradcy prawnego Fundacji oraz pośredników pracy.
Wśród zaproszonych gości byli pracodawcy (m.in. przedstawiciele firm: Torkonstal i SOLID SECURITY), a także osoby mające w swojej pracy zawodowej styczność z osobami niepełnosprawnymi, przedstawiciele: Stowarzyszenia SAPRA, Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej, Powiatowego Urzędu Pracy, Starostwa Powiatowego, Młodzieżowego Centrum Kariery OHP w Prudniku, oraz Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.
W pierwszej części spotkania przedstawiciele Fundacji Aktywizacja omówili ważniejsze problemy związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. Formy wsparcia pracodawców w projekcie „Wsparcie środowiska osób niepełnosprawnych z terenów wiejskich i małomiasteczkowych” przedstawiła Hanna Kurp, trener pracy. Mateusz Gruntowski, doradca prawny, mówił o wybranych aspektach prawnych zatrudniania pracowników niepełnosprawnych. Agnieszka Czapiga, doradca zawodowy i pośrednik pracy, omówiła sytuację niepełnosprawnych pracowników w zespole pracowniczym.
– Przedstawione zostały m.in. korzyści finansowe wynikające z zatrudniania niepełnosprawnych. Pracodawcy chcą wiedzieć, dlaczego opłaca się im zatrudniać osoby niepełnosprawne. Pytają też o formy wsparcia, jakich możemy udzielić w ramach tego projektu – mówi Jan Piotrowski z Fundacji Aktywizacja.
Dodaje, że główny nacisk kładzie się na realizację trzymiesięcznych staży rehabilitacyjnych, które funkcjonują podobnie, jak staże z Powiatowych Urzędów Pracy.
– Przez 3 miesiące pracodawca ma możliwość sprawdzenia pracownika tak naprawdę za darmo. Stypendia stażowe wypłaca Fundacja – wyjaśnia Jan Piotrowski.
Jak mówi Mateusz Gruntowski, doradca prawny z Fundacji Aktywizacja, pracodawcy obawiają się, że osoba niepełnosprawna nie będzie dobrym pracownikiem, że będzie jedynie roszczeniowa.
– Większość pracowników niepełnosprawnych jest natomiast lojalna i chce pracować, muszą jedynie przełamać pewne swoje bariery – przekonuje.
Następnie Anna Sękowska, doradca ds. osób niepełnosprawnych w PCPR, omówiła sytuację zawodową osób niepełnosprawnych w powiecie prudnickim. Zwróciła uwagę, że PCPR zajmuje się rehabilitacją społeczną osób niepełnosprawnych, natomiast rehabilitację zawodową prowadzi głównie Powiatowy Urząd Pracy. Przedstawiła też formy wsparcia w realizowanych projektach systemowych (realizowany przez PCPR projekt przedstawiamy w osobnym artykule).
Według danych PUP w Prudniku, z końcem maja br. było w nim zarejestrowanych 205 osób niepełnosprawnych, w tym 110 kobiet i 95 mężczyzn. Ze względu na stopień niepełnosprawności większość stanowiły osoby z umiarkowanym (112 os.), oraz lekkim (87 os.) stopniem niepełnosprawności. Znaczny stopień niepełnosprawności dotyczył 6 osób.
Najwięcej z ww. osób znajdowało się w przedziałach wiekowych 45-54 lata (51 os.) oraz 55-59 lat (53 os.), a następnie w przedziałach: 25-34 lata (30 os.), 35-44 lata (29 os.) i 60 lat i więcej (31 os.). Najmniej było osób młodych, w wieku 18-24 lata – 11 osób.
Większość posiadała wykształcenie zasadnicze zawodowe (82 os.), oraz podstawowe lub niepełne podstawowe (63 os.). Policealne lub średnie zawodowe deklarowało 34 osoby, a średnie ogólnokształcące – 13 osób. Najmniej było osób z wykształceniem wyższym (7 os.) i gimnazjalnym (6 os.).
Tylko niewielka część niepełnosprawnych bezrobotnych skorzystała z dostępnych form wsparcia, w tym: ze staży (23 os.), szkoleń (5 os.), prac społecznie użytecznych i prac interwencyjnych (2 os.), robót publicznych (1 os.). Ponadto 1 osoba otrzymała jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej.
Do niepełnosprawnych skierowanych było jedynie 8 ofert pracy, mimo to 47 osób podjęło zatrudnienie.
W późniejszej części spotkania z udziałem gości przeprowadzono panel dyskusyjny pt. „Dlaczego warto zatrudniać osoby niepełnosprawne?”. Czynny udział w nim wzięła Teresa Małkowska, przewodnicząca Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, ukazując problemy i bariery osób niepełnosprawnych w drodze do poszukiwania zatrudnienia. Głos zabrał także przedstawiciel firmy SOLID SECURITY, który przedstawił problemy, na jakie napotykają pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne. Dawid Wysiecki, doradca zawodowy PUP, przedstawił 2 programy realizowane przy pomocy PUP: program na rzecz osób dotkniętych chorobą psychiczną, oraz program JUNIOR, dotyczący staży dla osób niepełnosprawnych.
– Biorąc pod uwagę poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych, w Polsce sięga on 25%, podczas gdy w krajach Unii jest to 50%. W naszej fundacji, która również jest pracodawcą, ponad 30% zatrudnionych to osoby niepełnosprawne. Staramy się przełamywać bariery. Jeżeli po takim spotkaniu zatrudnione zostaną 2-3 osoby, jest to już sukces – uważa Mateusz Gruntowski, doradca prawny z Fundacji Aktywizacja.
Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach ogólnopolskiego projektu „Wsparcie środowiska osób niepełnosprawnych z terenów wiejskich i małomiasteczkowych”, realizowanego przez Fundację Aktywizacja w partnerstwie z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Projekt został objęty patronatem honorowym Rzecznika Praw Obywatelskich, Ireny Lipowicz. Patronami medialnymi przedsięwzięcia są: serwis informacyjny Wiadomości24.pl, Portal Samorządowy.pl oraz Gazeta Sołecka.
Fundacja Aktywizacja (dawniej Fundacja Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo) od ponad 20 lat zajmuje się edukacją i aktywizacją zawodową osób niepełnosprawnych. Powstała z inicjatywy środowiska matematyków i informatyków związanych z Polską Akademią Nauk oraz Polskim Towarzystwem Informatycznym.
Dziś Fundacja pomaga osobom z całej Polski, ze wszystkimi rodzajami i stopniami niepełnosprawności, niezależnie od ich profilu zawodowego. Fundacja prowadzi Agencję Zatrudnienia, a także Agencję Doradztwa Personalnego.
Fundacja Aktywizacja
ul. Ozimska 25 II piętro, 45-057 Opole
tel. +48 77 542 19 01
opole@idn.org.pl
Mateusz Gruntowski, doradca prawny, Fundacja Aktywizacja
Największym problemem dla pracodawców są orzeczenia ZUS, wskazujące, że osoba jest całkowicie niezdolna do pracy lub samodzielnej egzystencji. Pracodawcy – czytając orzeczenie ZUS, bo często osoba nie ma innego – obawiają się, że ta osoba nie może pracować. Często także wolą wpłacać kwoty na PFRON, w wysokości 1550 zł, niż zatrudnić osobę niepełnosprawną.
Są dwa rodzaje orzeczeń i służą one do innych celów. Orzeczenia wydawane przez ZUS, wynikające z ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, służą wyłącznie do uzyskania renty specjalnej, rodzinnej, lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Natomiast orzeczenia zespołu ds. orzekania niepełnosprawności są do celów poza rentowych, takich jak: praca, ulgi podatkowe, czy np. uprawnienia do tańszych przejazdów komunikacją.
W ustawie o rehabilitacji zawodowej i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych są zrównane stopnie niepełnosprawności. Jeżeli osoba ma tylko orzeczenie ZUS o całkowitej niezdolności do pracy, to jest ono zrównane z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Osoby te mogą pracować, co jest wyraźnie wskazane w ustawie.
Natomiast jeżeli osoba ma orzeczenie o całkowitej niezdolności do samodzielnej egzystencji, jest ono zrównane ze znacznym stopniem niepełnosprawności.