Prudnik24

Pierwsze kluby piłkarskie na terenie ówczesnych Niemiec powstały na przełomie XIX i XX stulecia. Futbol stanowił najczęściej uzupełnienie dla istniejących już od lat sekcji gimnastycznych i lekkoatletycznych.

W 1900 roku wraz z utworzeniem federacji piłkarskiej DFB rozpoczęto proces tworzenia lig regionalnych, a pierwsze oficjalne rozgrywki o mistrzostwo kraju rozegrano w sezonie 1902/03. Drużyny z Górnego Śląska, regionu o niezwykle bogatych tradycjach futbolowych, uczestniczyły w tych zawodach od 1906 roku. System rozgrywek skonstruowany był w ten sposób, że mistrzowie podokręgów rywalizowali o mistrzostwo Okręgu Południowo-Wschodnich Niemiec, a finalnie najlepsza ekipa brała udział w rozgrywkach ogólnokrajowych o mistrzowską paterę, rozgrywanych systemem pucharowym.

Do Prudnika moda na piłkę kopaną zawitała na początku lat 20-tych XX wieku. Wtedy także utworzono podokręg prudnicki (Gau Neustadt), do którego oprócz miejscowych należały kluby z Białej, Głubczyc, Głogówka, Racławic Śląskich, a nawet Głuchołaz, Nysy i Paczkowa. W okresie międzywojennym nasze miasto reprezentowały cztery drużyny, które w większości miały charakter stowarzyszeń i posiadały w swoich szeregach graczy pochodzących z Prudnika oraz najbliższej okolicy. Sezon inaugurowano w sierpniu i wyłączjąc przerwę bożonarodzeniową trwał on do połowy maja. W okresie letnim tak jak dziś organizowano szereg meczów towarzyskich, które chętnie oglądali przybywający do miasta turyści.

Stowarzyszenie Sportowe „Guts Muths”

Jednym z najstarszych, a zarazem najbardziej utytułowanych prudnickich klubów, który w sezonach 1923/1924 i 1925/1926 jako zwycięzca podokręgu (klasy A) walczył nawet (jednak bez sukcesu) o mistrzostwo Górnego Śląska był SV (Sportverein) Guts Muths. Od samego początku zrzeszeni byli w nim lekkoatleci i hokeiści, a sekcję piłkarską utworzono wiosną 1922 roku. Klub posiadał dwie drużyny seniorskie i z reguły trzy do czterech drużyn juniorskich, które swoje mecze rozgrywały przy ul. Kolejowej, na boisku położonym nieopodal stawu gondolowego. Funkcję przewodniczącego stowarzyszenia, którego liczba członków sięgała 170 osób, pełnił przez wiele lat Eugen Schonowski. Wszyscy gracze bez wyjątku pochodzili z Prudnika. Klubowym lokalem była gospoda Scholza przy ul. Królowej Jadwigi lub zajazd Gonsiora u zbiegu ul. Prężyńskiej i Powstańców Śląskich, gdzie piłkarze chętnie spotykali się po zakończonych zawodach. Po dojściu do władzy narodowych socjalistów klub rozwiązano.

„Stowarzyszenie Gier na Trawie”

Największym rywalem SV Guts Muths na lokalnym podwórku był VfR (Verein für Rasenspiele) Neustadt, o którego powstaniu zdecydowano w 1921 roku w nieistniejącym już Domu Strzeleckim. Na klub składały się cztery drużyny seniorskie (w klasie A i klasie B – rezerwy) oraz osiem drużyn juniorskich, a liczba członków oscylowała w granicach od 220 do 250 osób. Mimo to zyski ze sprzedaży biletów na mecze domowe wynosiły średnio jedynie 20-50 marek. Rekordową liczbę kibiców odnotowano w 1927 roku podczas spotkania z wrocławską drużyną Breslau 02. Zdarzało się niejednokrotnie, że piłkarze z własnej kieszeni musieli opłacać podróże na mecze wyjazdowe. Najbardziej znani z nich to bramkarz Sepp Cziommer, obrońcy Ernst Scholz, Albert Hahnel, czy wreszcie napastnicy Bruno Habel i wielki talent Otto Merfert, który kontntynuował karierę w Berlinie. Klubowe boisko usytuowane było na terenie prudnickich koszar. W ramach stowarzyszenia uprawiano także lekkoatletykę i grę w tenisa.

Pruscy „Kawalerzyści”

Na tym samym placu gry co VfR Neustadt kopali futbolwkę piłkarze wojskowego klubu SC Preußen Neustadt, popularni „Reiter”. Na tle innych prudnickich drużyn ekipa ta posiadała najsilniejszą sportowo kadrę, co wynikało z faktu, że sprowadzano tu graczy z całego Górnego Śląska. W konsekwencji klub meldował się regularnie w pierwszej czwórce powstałej po 1933 roku Górnośląskiej Ligi Okręgowej (odpowiednika dzisiejszej trzeciej ligi). Porażki na własnym boisku należały do rzadkości, a w pamięci kibiców zapadł rozgrywany w 1928 roku zwycięski mecz ćwierćfinału pucharu Niemiec przeciwko ówczesnemu mistrzowi Śląska z Gliwic Vorwärts Rasensport Gleiwitz, który obejrzało 2000 ludzi. Do czołowych graczy należeli m.in. Kubitzki, Chleba, a także bialszczanie Tyralla i Baron.

“Młodzieńcza sila”

Stawkę drużyn piłkarskich w przedwojennym Prudniku uzupałniało Deutsche Jugendkraft (DJK), działające w ramach Stowarzyszenia do Kultywowania Sportu przy wspólnocie katolickiej. Sekcję piłkarską powołano do życia w 1924 roku, tworząc dwie drużyny seniorskie i po jednej drużynie juniorskiej oraz szkolnej. Podobnie jak SV Guts Muths klub rozgrywał spotkania na kopleksie przy ul. Kolejowej. Jednak w przeciwieństwie do trzech wyżej wymienionych ekip mecze DJK miały charakter jedynie towarzyski. Mimo to stały one zawsze na wysokim poziomie. Oprócz spotkań z prudnickimi rywalami organizowano także zawody przeciwko drużynom z Racławic Śląskich, Głubczyc, Koźla, Tułowic, Strzeleczek czy Krapkowic. W 1934 roku stowarzyszenie rozwiązano, a większość piłkarzy zasiliła szeregi VfR Neustadt.

W okresie drugiej wojny światowej rację bytu miały co najwyżej stowarzyszenia wojskowe, a po jej zakończeniu i zmianie granic sport na Śląsku oraz w Prudniku, w tym piłka nożna, organizował się od początku. Powstały zupełnie nowe struktury i kluby. Ale to już temat na całkiem inne rozważania.

Opracowanie i tłumaczenie:

Marcin Domino

Autor jest germanistą, lektorem i tłumaczem języka niemieckiego